Flet prosty

INSTRUMENT 

Flet prosty

NAZWA 

Od łacińskiego słowa flatus– podmuch, powiew. Angielska nazwa recorder pochodzi prawdopodobnie od dawnego record (świergotać), niem. Blöckflöte odnosi się do budowy instrumentu, a wł. flauto dolce (słodki flet) do delikatnego brzmienia. 

HISTORIA

Jest jednym z najstarszych instrumentów, znany był już w czasach prehistorycznych (piszczałka czopowa) i jest starszy od piszczałki poprzecznej. Najwcześniejsze flety proste wykonywano z kości ptaków i umożliwiały one wydobycie tylko jednego dźwięku. Otwory palcowe dodano znacznie później. Pierwsze w Europie przedstawienie fletu podłużnego występuje na francuskiej miniaturze z XI w. Używany był powszechnie do połowy XVIII w. jako instrument zespołowy (w tzw. konsortach) i wirtuozowski instrument solowy. Został wyparty przez rozwijający się flet traverso (poprzeczny) i stosowany był coraz rzadziej. Obecnie flet prosty stosuje się w rekonstrukcji muzyki dawnej, jest też popularnym instrumentem szkolnym i folkowym. 

BUDOWA 

To prosta piszczałka wargowa, w której górny koniec zamknięty jest blokiem, pozostawiając tylko wąski kanał kierujący powietrze ku skośnie wyciętemu otworowi w ściance bocznej ustnika. Rura zwęża się ku końcowi i nie posiada czary głosowej. Flety buduje się w rozmaitych wielkościach i strojach, dawniej z twardych gatunków drewna, obecnie również z plastiku. W zależności od modelu posiadają otwory zakrywane wyłącznie palcami lub dodane klapy. Występują dwa systemy palcowania: barokowy (angielski) i niemiecki. 

ODMIANY

Zestaw fletów opisany przez Michaela Praetoriusa na pocz. XVII w. zawiera 7 rozmiarów. Obecnie najpopularniejsze są flety sopranowy i altowy, w zespołach używa się również tenorowych i basowych, a niekiedy kontrabasowych.

KLUCZ/TRANSP. 

Flet sopranowy transponuje o oktawę w górę. Altowy (in F) – o kwartę w górę. Tenorowy nie transponuje.  

TECHNIKA GRY 

Gra na flecie prostym jest pozornie łatwa, instrument trzyma się prosto przed sobą (lewa ręka na górze instrumentu, prawa na dole) i w sposób naturalny obejmuje wargami ustnik. Jednak, aby uzyskać wszystkie dźwięki skali chromatycznej, konieczna jest duża biegłość techniczna, prawidłowy oddech przeponowy i umiejętność artykulacji językiem. 

AMBASADOR 

Michala Petri, Sarah Jeffery (flecistki) 

CIEKAWOSTKA 

Żeby uzyskać niektóre wysokie dźwięki, flecista musi zakryć wylot fletu prostego kolanem. 

PRZYKŁAD MUZ.

Jacob van Eyck – Lavolette wyk. Lucie Horsch