Flet traverso

INSTRUMENT 

Flet traverso

NAZWA

Z wł. flauto traverso (flet w poprzek)

HISTORIA

Piszczałki poprzeczne znane były już w czasach prehistorycznych. Do Europy przybyły prawdopodobnie z Azji. W późnym średniowieczu flauto traverso najbardziej przyjęło się w Niemczech, gdzie miało zastosowanie jako instrument wojskowy. W baroku, w szczycie jego popularności, przeszło szereg ulepszeń: rurę podzielono na odcinki, nadano jej kształt koniczny (zwężający się), wprowadzano też kolejne klapy. Z początkiem XIX w. oraz rewolucją Theobalda Boehma przekształciło się w bliski współczesnemu flet poprzeczny. Obecnie znajduje zastosowanie w autentycznym wykonawstwie muzyki baroku. 

BUDOWA 

Składa się z 4 części – główki, dwóch części korpusu i stopy z jedną mosiężną klapą (lub w późniejszych modelach kilkoma). Obręcze (połączenia między częściami) były wykonywane z kości słoniowej, obecnie w kopiach – z materiału syntetycznego. Gatunki drewna wykorzystywane do budowy traverso to jawor, klon, heban, śliwa, bukszpan, palisander, oliwka. W wersjach ekskluzywnych wykonywane były także w całości z kości. 

ODMIANY

W baroku zmalało znaczenie konsortów (zespołów fletów w różnych rozmiarach) na rzecz muzyki solowej, stąd traverso występuje w jednym rozmiarze, natomiast istnieją drobne różnice w budowie poszczególnych modeli, w zależności od budowniczego i jego innowacji. 

KLUCZ/TRANSP. 

Nie transponuje.

TECHNIKA GRY 

Instrument trzyma się oburącz, lewa ręka na górze, prawa na dole. Dźwięk powstaje poprzez zadęcie w otwór ustnika, znajdujący się na bocznej ściance główki. Powietrze rozszczepiane jest o krawędź płytki ustnikowej i pod różnym kątem dostaje się do kanału. Najbardziej naturalna jest tonacja D-dur, inne, zwłaszcza z dużą ilością bemoli, wymagały użycia wielu chwytów tzw. widełkowych, czyli takich, w których pomiędzy dwoma zakrytymi otworami palcowymi pozostaje jeden otwarty. 

AMBASADOR 

Johann Joachim Quantz (niemiecki kompozytor i autor szkoły na flet poprzeczny) 

CIEKAWOSTKA 

Miłośnikiem i wirtuozem tego instrumentu był król pruski Fryderyk II Wielki. 

PRZYKŁAD MUZ.

Georg Philipp Telemann – Fantazja nr 9 na flet solo