Obój

INSTRUMENT 

Obój

NAZWA 

Francuska nazwa hautbois oznacza „wysokie drzewo”. Wzięła się stąd, że stroiki do oboju, najmniejsze ze wszystkich instrumentów stroikowych, wytwarza się z najcieńszej i najwyższej części trzciny.

HISTORIA

Już w starożytnym Egipcie znany był instrument ze stroikiem, zbudowanym z dwóch listków rzecznej trzciny złożonych razem. Podobny instrument, nazywany tibia znany był także w starożytnym Rzymie. W średniowieczu popularny był prosty instrument stroikowy zwany szałamają. Wydawał on głośne, ostro brzmiące dźwięki i był używany do grania fanfar i muzyki tanecznej. Współczesny obój został wynaleziony we Francji w XVII wieku. 

BUDOWA 

Oboje wykonuje się przeważnie z drewna róży lub grenadilli. Instrument złożony jest z kanału z 16-20 otworami kontrolowanymi za pomocą systemu metalowych klap. Wyposażony jest w podwójny stroik, czyli dwa kawałki trzciny, które wyglądają jak spłaszczony kawałek słomy. Precyzyjnie wycięte i złożone ze sobą drgają, wprawiając w ruch słup powietrza znajdujący się we wnętrzu instrumentu.

ODMIANY

Popularną odmianą oboju wykorzystywaną przez kompozytorów barokowych był obój miłosny (oboe d’amore) o miękkim brzmieniu. W latach 1720-60 używana była specjalna odmiana oboju zwana obojem da caccia (myśliwskim) posiadająca wygięty korpus i szeroką czarę głosową. Obecnie najbardziej znaną i najczęściej używaną odmianą oboju jest znany od XVIII w. rożek angielski, dłuższy i o niższym brzmieniu.

KLUCZ/TRANSP. 

Obój nie transponuje.

TECHNIKA GRY 

W instrument dmucha się za pośrednictwem cienkiej, metalowej rurki (otoczonej korkiem, na którym mocuje się stroik) ze stosunkowo dużym ciśnieniem, a jednocześnie niewielką ilością powietrza. Powietrze przepływając pomiędzy dwoma listkami trzciny wywołuje ich wibrację (drganie), a następnie przepływa przez stożkowatą rurę instrumentu, zakończoną lejkowatym rozszerzeniem. Mechanizm klap służy do zmiany wysokości dźwięku. 

AMBASADOR 

Heinz Holliger (wybitny oboista szwajcarski, dyrygent i kompozytor), François Leleux, Tytus Wojnowicz (polski współczesny oboista)

CIEKAWOSTKA 

Oboiści przeważnie samodzielnie wykonują stroiki z trzciny. Robią to bardzo starannie, ponieważ od dobrego stroika w dużej mierze zależy jakość gry.

PRZYKŁAD MUZ.

Ennio Morricone – Obój Gabriela z filmu Misja