Portatyw

INSTRUMENT 

Portatyw 

NAZWA 

Z łac. portare (nieść). 

HISTORIA

Pierwsze wzmianki o portatywie pochodzą z XII w. W XIV i XV w. był najintensywniej wykorzystywany jako przenośny odpowiednik dużych organów, głównie podczas procesji. W XVI w. uległ zapomnieniu.

BUDOWA 

Konstrukcja portatywu zakładała prostotę i łatwość w obsłudze. Zbudowany był z ołowianych piszczałek, każdej z nich odpowiadał klawisz na klawiaturze. Z tyłu instrumentu znajdował się trójkątny mieszek, pompujący powietrze do piszczałek. 

ODMIANY

We Włoszech odmianą portatywu było organetto. 

KLUCZ/TRANSP. 

Nie transponuje.

TECHNIKA GRY 

Portatyw zawieszano na szyi lub podtrzymywano na kolanie. Wykonawca prawą ręką obsługiwał klawiaturę, a lewą miech. Skala portatywów była okrojona i zazwyczaj obejmowała ok. 2,5 oktawy, często pomijając nieprzydatne stopnie. Ze względu na konieczność gry jedną ręką, zadanie instrumentu zazwyczaj ograniczało się do podawania tonu dla śpiewu gregoriańskiego.

AMBASADOR 

Francesco Landini (włoski kompozytor z XIV w.)

CIEKAWOSTKA 

Aby uzyskać burdon (stały dźwięk towarzyszący melodii), muzycy stosują niekiedy mały ciężarek stawiany na klawiszu.

PRZYKŁAD MUZ.

Vincenzo da Rimini – Madrygał