Regał

INSTRUMENT 

Regał

NAZWA 

Z ang. rigol lub franc. rigole (rynna, koryto – z powodu kształtu piszczałek)

HISTORIA

Powstał prawdopodobnie w XVI w., ponieważ wtedy pierwszy raz pojawia się na rycinie (1519 r.) W swym dziele Syntagma musicum niemiecki uczony Michael Praetorius przedstawił taki sam instrument (1614 -1620). Był popularny w renesansie i baroku, pod koniec XVIII w. wyszedł z użycia. Pełnił ważną rolę w muzyce świeckiej i kościelnej, jak również chóralnej kameralnej i jako instrument solowy.

BUDOWA 

Są to małe, łatwe do przenoszenia organy, zwykle mające tylko jeden zestaw piszczałek. Z przodu znajduje się klawiatura (obejmująca ok. 4 oktaw), a za nią zestaw piszczałek języczkowych z metalowym stroikiem, kształtem zbliżonym do ustnika klarnetu. Z tyłu regału znajdują się dwa miechy, doprowadzające powietrze do mechanizmu piszczałkowego. Obudowa jest drewniana, często bogato rzeźbiona i malowana.

ODMIANY

Występowały regały pojedyncze i podwójne (podział ze względu na skalę instrumentu), znany jest również tzw. pozytyw szkatulny, rodzaj regału w kształcie kufra, popularny na terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz regał książkowy.

KLUCZ/TRANSP. 

Możliwa była transpozycja do innej tonacji przez przesunięcie klawiatury w bok.

TECHNIKA GRY 

Regał stawia się na stole lub innym podwyższeniu. Do gry potrzebne są dwie osoby: muzyk obsługujący klawiaturę oraz asystent, naciskający miechy pompujące powietrze do piszczałek (czynność ta nazywa się kalikowaniem). We współcześnie budowanych kopiach stosuje się dmuchawy elektryczne.

AMBASADOR 

Maksymilian Święch (współczesny budowniczy kopii regałów) 

CIEKAWOSTKA 

Typ regału zwany książkowym, z miechami w kształcie książek, po złożeniu wyglądał jak duża biblia.

PRZYKŁAD MUZ.

Juan Cabanilles – Batalla Imperial