Lutnia

INSTRUMENT 

Lutnia 

NAZWA

Pochodzi od arabskiego instrumentu al ‘ud, który był przodkiem lutni.

HISTORIA

Instrumenty, które były przodkami europejskiej lutni, popularne były już w starożytności. Do Europy dotarły dzięki styczności z kulturą arabską. Jeszcze w XV w. posiadały wiele cech arabskich instrumentów. Lutnia w Europie ewoluowała – dodawano do niej progi czy zmieniano liczbę strun. Ostateczny kształt zyskała ok. 1500 r. Lutnie popularne były od średniowiecza do baroku, gdyż miały uniwersalne zastosowanie. Mogły akompaniować do śpiewu czy realizować wszystkie partie kompozycji instrumentalnych. 

BUDOWA 

Lutnia posiada pudło rezonansowe w kształcie gruszki z otworem (lub kilkoma), krótką, ale szeroką szyjkę zakończoną główką, która umocowana jest pod kątem. Struny przymocowane są do otworów w mostku i kołków przy główce. Lutnia ma od 4 do 14 chórów (podwójnych strun), wykonanych zwykle z jelit zwierząt. 

ODMIANY

Mandora, arcylutnia, gallichon, lutnie arabskie

KLUCZ/TRANSP. 

Zapis nutowy zazwyczaj w postaci tabulatur. Lutnie realizowały często partię basso continuo (podstawę harmoniczną). Instrument nietransponujący.

TECHNIKA GRY 

Dźwięk z lutni wydobywa się szarpiąc struny palcami. Do XVII w. lutniści używali plektronu (mała płytka). Na instrumencie można grać także akordowo. 

AMBASADOR 

Antonio Vivaldi (kompozytor epoki baroku), Giovanni Girolamo Kapsperger (kompozytor epoki baroku) 

CIEKAWOSTKA 

Od lutni pochodzi określenie „lutnik” (rzemieślnik, który zajmuje się wytwarzaniem szyjkowych instrumentów strunowych, np. skrzypiec). 

PRZYKŁAD MUZ.

Giovanni Girolamo Kapsberger – Toccata nr 7