Tłumiki

Tłumiki (z wł. sordino) to przyrządy używane w instrumentach strunowych i dętych blaszanych, służące do zmiany głośności dźwięku (wyciszenia).

W instrumentach smyczkowych

Obecnie stosowane są zazwyczaj tłumiki w formie wałeczka z gumy lub plastiku, z dwoma wycięciami, przyczepianego poprzecznie do strun. Niewielkie urządzenie jest umieszczane na mostku tak, by obejmowało struny i przechwytywało wibracje z pudła rezonansowego. Jego celem jest nie tylko zmniejszenie głośności, ale dodatkowo zmiana brzmienia instrumentu na bardziej matowe i subtelne, co jest częstym i pożądanym efektem w muzyce orkiestrowej. Kompozytor, pragnący uzyskać takie brzmienie, zapisuje w partyturze con sordino („z tłumikiem”).

W fortepianach i pianinach

W klawiszowych instrumentach strunowych tłumikiem jest filcowa taśma o grzebieniowym przekroju, nakładana na struny za pomocą dźwigni (uruchamianej jednym z nożnych pedałów).

W instrumentach dętych blaszanych

Mają kształt stożka, dostosowanego do wielkości instrumentu. Wykonywane najczęściej z metalu, chociaż zdarzają się też tłumiki plastikowe i drewniane. Umieszcza się je w czarze głosowej lub przytrzymuje u wylotu instrumentu w celu zmiany barwy i złagodzenia brzmienia.

Historia

Operę L’Orfeo Claudio Monteverdiego z 1607 r. rozpoczyna chór trąbek z tłumikiem. Barokowe urządzenia wykonane były z drewna i miały otwór w środku, aby umożliwić przepływ powietrza, dodatkowo podwyższały intonację dźwięku o pół tonu, co wymagało zastosowania w trąbkach dodatkowych, dłuższych części. Tłumiki do skrzypiec również były stosowane od XVII w.

Ciekawostka

Metalowe tłumiki do instrumentów smyczkowych dają efekt prawie całkowitego wyciszenia dźwięku, pozwalający ćwiczyć bez przeszkadzania sąsiadom, dlatego nazywa się je „hotelowymi”.

Przykład: Miles Davis – Blue in Green